"Prill i thyer", atëherë e përherë

Në mes të hicit, kur gjithcka të ka mbetur është një vdekje e pritshme, cfarë të jep jetë?

Një nga rrëfimet më rrënqethese mbi gjakmarrjen therrëse, mbi kodin zakonor të Shqipërisë së maleve dhe mbi luftën mes jetës dhe vdekjes, ku fitimtare shpallet dashuria është romani ''Prilli i thyer'', nga autori mbase më i lexuar dhe i dashur i shqiptarëve, Ismail Kadare.

Gjorku, personazhi kryesor, ishte rritur me frymën se duhej të merrte gjakun e të vëllait në mënyrë që ai të prehej i qetë dhe pasi e coi ''amanetin'' në vend, hyri në pritjen e tmerrshme,  ku dukej se orët e vdekjes po vraponin drejt tij. Paralelisht me këtë ngjarje zhvillohet udhetimi i një cifti të sapomartuar Diana dhe Besmir, të cilët zgjodhën vendin ku Gjorku jetonte për të kaluar ''muajin e mjaltit'' dhe për t'u njohur me ''muajin e pritjes së vdekjes''.

Një zjarr ndizet mes dy shikimeve, përtej qelqeve të karrocës, në mes të një udhëkryqi dhe aty nis shpresa për jetën dhe lufta për të. Diana, një grua e cila duket sikur jeton nën hijen e të shoqit bashkon shikimin me Gjorkun e hutuar dhe të pajetë, deri në përplasjen e shikimeve, të cilat cimbisën zemrat e tyre. 

Diana kërkonte të vizitonte Veriun e Shqiperise për t’u njohur me këto zakone të dhimbshme dhe në vend të kësaj njohu dashurinë. Ajo mori jetë prej maleve, prej syve të pajeta të djaloshit në kryqëzimin e udhëve e ndërsa Gjorku jetoi muajin e besës, si të vetmin muaj kuptimplote në jetën e tij.

Dëshira për të riparë Dianën, guximi që vetëm dashuria të jep dhe krahët që të bëjnë të fluturosh edhe kur rreziku që të kanoset është vdekja e bën Gjorkun të dilte nëpër rrugët plot baltë e të kërkonte për sytë e Dianës, edhe pse hasmi mund të kishte vënë pritë.

Ky është rrëfimi më i bukur, i cili tregon se dashuria lulëzon edhe mbi vdekjen, e lufton atë dhe vërteton se s’ka gjë më të fuqishme se ndjenja e bukur kur ndihesh nëpër retë e dashurisë. Nga ana tjetër, ky roman kumbon si një këmbanë alarmi për braktisjen e këtyre zakoneve, të cilat fatkeqësisht mbjellin vetëm vdekje, urrejte dhe lëndim.

Për fat të keq, në vendin tonë ende ky fenomen është ekzistues,duke bërë që ngujimi të kthehet në një mënyrë mbijetese kundrejt vdekjes. Sytë të përhumbur fëmijesh, të cilët nuk shohin dot përtej gardhit të besës, mendje të pandritura nga dijet e shkollës, izolim i shpirtit dhe ndjenja njerëzore, këto hasen akoma në vendin tonë.

Gjakmarrja dhe ngujimi duhet të jenë dy cështje, të cilat duhet t’i luftojmë të gjithë bashkë. Ky roman do të ndryshojë konceptin tuaj për lirinë, dashurinë e vlerën e jetës.

Ju ftoj në leximin e ‘’Prilli i thyer’’,

©RE