Skip to main content

"Deri në frymën e fundit", fjalorthi zbërthyes i të rriturit prej prapaskenave të vegjëlisë

 

Ndër leximet e mia të fundit është një autore suedeze, libri i së cilës më ra rastësisht ndër duar. Letërsinë nordike e njoh pak, ndaj kureshtja për të zbuluar më tepër për të sidomos në këndvështrimin e një shkrimtareje bashkëkohore ngjalli shpejt interes tek unë. Libri “Deri në frymën e fundit” i Anne Sward është një histori e veçantë, e cila më rikthen në leximin e librave më një nga temat e mia të parapëlqyera, fëmijërinë dhe ndikimin e saj në formimin e personalitetit të individit.

Historia zhvillohet në Suedinë e viteve ‘60, brenda një familje të madhe emigrantësh, ku mbizotëron një dashuri e paqtë për secilin pjestar. Foshnjëza që vjen në jetë, shkurtimisht e quajtur Lo është dhurata e bukur të cilën të gjithë të rriturit mezi e presin. Lo rritet me shumë përkujdesje e dashuri nga prindërit, gjyshërit e të afërmit, aq shumë saqë nganjëherë e ëma e shfaq këtë si shqetësim që mund t’i hapi telashe më vonë.

Kjo lloj përkundesje dhe dashurie e bën atë të ëmbël, të çiltër, por të vetmuar mes gjithë të rriturve teksa nuk gjen një moshatar për t’u miqësuar. Shtëpia e tyre e madhe në periferi është gjithçka që mund të duhet për të rritur një fëmijë të lumtur pranë natyrës. Megjithatë gjithë jeta e saj e zakontë prej gjashtë vjeçcare merr një kthesë tjetër kur në një mbrëmje të frkshme troket Lukas. Lukas është rreth të trembëdhjetave dhe dy të vegjëlit hyjnë në jetët e njëri-tjetrit gjatë frikës dhe tmerrit që kaplon gjithë fshatin prej rënies së një zjarri të pazakontë.

Miqësia e tyre nuk ngjan aspak si e çdo dysheje fëmijësh të tjerë, pikërisht sepse mënyra e rritjes së tyre nuk është e ngjashme. Lukas, një tjetër fëmijë i ardhur prej një familje emigrantësh, ndryshe nga Lo, dashurinë e të atit nuk e ndjen kurrë. Edhe pse më i rritur se ajo, Lo arrin t’i ofrojë ngrohtësinë e një familje të vërtetë, me pafajsinë, dëlirësinë dhe naivitetin që i përfshin të dy ata. Shtëpia e braktisur e peshkatarëve në mes të pyllit është arratisja e tyre e ëmbël, vendi ku zbulohen librat më të bukur, ku kredhen në lexim, në hulumtimin e natyrës, në ecejaket e bukura mes pyllit, pllaquritjet në liqen e në zbulimin e vetvetes teksa të dy rriten.

Gjithçka merr një rrjedhë tjetër në ditëlindjen e pesëmbëdhjetë të Lo-së, teksa ajo gjendet mes qiellit e tokës dhe plot dyshime për Lukasin,marrëdhënien e tyre unike dhe të ardhmen e saj.

Ky libër rrëfehet nga vetë Lo dhe gjatë të gjithë rrugëtimit narrativ haset sinqeriteti, pasiguritë dhe pyetjet që i çukisin mendjen. Herë duket si një rrëfim i plotë, e herë të tjera sikur ngec prej frikës së saj për të thënë gjithçka ose thjeshtë prej të qënit vocërrak. Në thelb, ngjarjet tregojnë dhe një herë rëndësinë e një fëmijërie të jetuar në mënyrën e duhur dhe të balancuar. Pavarësisht gjithë dashurisë familjare, Lo gjente veten në shtëpinë e harruar në pyll, pranë Lukas dhe botës së tyre të përbashkët, të ndërtuar me ëndërrime. Ajo çka mbetet nga kjo marrëdhënie pasi të dy rriten dhe pësohet një krisje pak e shpjeguar prej Lo-së është një ndjenjë jopërmbushmërie. Lo ndihet gjithnjë një gjysmë, prej faktit që në marrëdhien e tyre asgjë nuk u tha kurrë shkoqur, prej paragjykimeve të të rriturëve, pengesave që ata krijonin dhe frikës se diku po gabonin në miqësinë e tyre.

Ky roman veçse i veçantë e i këndshëm, mendoj se mbart mesazhe të rëndësishme rreth mirërritjes së fëmijëve. Nganjëherë prindërit duke u munduar t’i mbrojnë fëmijët i ngurtësojnë, i mbyllin e ndalojnë të jenë të lirë duke u bërë më vonë përgjegjës për të rritur të pazotë të njohin mirë veten, të paguximshëm për të shprehur ndjenjat e tyre dhe të paaftë për të marrë në dorë jetët e tyre.

Mendoj se ky libër duhet të lexohet nga prindërit për t’i rikujtuar rëndësinë e lirisë edhe te më të vegjlit. Ky roman i shkruar bukur shërben për të kuptuar se kontrolli dhe ndjenja e posesivititetit ndaj fëmijëve nuk është asnjëherë e shëndosh, nëse fëmijën e shndërron në të ndrydhur dhe të padeshifrueshëm edhe nga vetë prindërit e tij.

Së dyti, libri ka element të këndshëm, të cilët më kujtojnë realizmin magjik. Përshkrimet e miqësisë së Lukas dhe Lo-së janë aq të gjalla e të bukura saqë do doje mos të përfundonin kurrë.

Së treti, libri është një ndërthurje realitetesh të cilat duken të largëta, por zemra e historive është e prekshme nga të gjithë ne në përditshmëri. Të tillë libra ndihmojnë edhe në emancipimin dhe zhvillimin e mentalitetit të shoqërisë.

Në përfundim do të thoja se ky libër do jetë ideali për t’u shijuar brenda një fundjave. Historia do ju bëjë të mos e lëshoni derisa ta përfundoni e përveç kësaj gjatë ditës së nesërme të përfundimit me siguri do e gjeni veten duke përfunduar punët e përditshme, por në të vertëtë duke reflektuar mbi librin, mesazhet e saj dhe delikatesën me të cilën duhet të rriten fëmijët.


Ju ftoj në leximin e “Deri në frymën e fundit”!

 

Lexohemi shpejt,

©RE


*Ky artikull nuk lejohet të ribotohet pa lejen e autores. 
Kontaktoni: njetuferrezeshneperre@gmail.com

Comments

Popular posts from this blog

Vargjet e lira dhe mesazhet e Migjenit

Në letersinë shqipe, kur në mendje na vijnë vargjet e lira dhe një ndryshim rrënjësor i formës dhe përmbajtjes të zakontë të poezive, menjëherë na kujtohet Migjeni dhe vargjet e tij të lira. Poezitë e tij janë një paraqitje e zhveshur e realitetit të dhimbshëm, e botës së harruar, e problemeve ekzistencialiste dhe e fenomeneve të cilat dukeshin të rëndomta dhe nuk fliteshin në letërsi, me mendimin se Shqipëria kishte nevojë për patriotizëm dhe atdhedashuri për të ngritur në piedestal frymën atdhetare, përpara problemeve të rënda të përditshmërisë. Vargjet e lira të Migjenit hodhën poshtë të gjitha kufijtë, barrierat dhe klishet. Forma e tyre ishte e crregullt, e lirë dhe e pakufizuar nga kanone të paracaktuar, rimë apo ritëm i brendshëm. Më e lirë akoma ishte përmbajtja, e cila u kthye në himn për kryengritjen kunder varfërisë, padrejtësisë, urisë dhe dhimbjes njerëzore. Vepra ndahet në disa pjesë: Së pari,  Këngët e pakëndueme , të cilat shfaqin një rebelizem të au

‘’Katedralja e Parisit’’ dhe madhështia e Hygo

Java duket se fluturon e bashkë me të vjen dita kur prezantojmë me ju leximin e kohëve të fundit. Nga një bisedë me një mikeshë të krijuar së fudmi, me të cilën jemi gjendur në Klubin e Librit #rrembelibrin, mu kujtua një nga librat, që kam lexuar më me dëshirë gjatë viteve të gjimnazit, ‘’Katedralja e Parisit’’ shkruar nga Viktor Hygo. Vrapova drejt bibliotekës së familjes dhe iu riktheva kësaj kryevepre botërore që atë natë. Nuk munda ta lëshoja nga duart deri ditën e ardhshme dhe në mendje më vërshonin dhe një herë të gjitha ngjarjet e rikujtuara e cdo emocion, të cilin kisha përjetuar nëpërmjet këtij libri. Viktor Hygo konsiderohet si një nga autorët më të mëdhenj të letërsisë frënge e njëkohësisht të asaj botërore. I njohur ndryshe si babai i romantizmit, në veprat e tij dallohet qartë prania e rëndësishme e konceptit "turmë" dhe pikërisht kjo përbën një nga idetë themeltare të tij, ku sipas tij para feudalëve qëndrojnë me autoritetin maksimal për

Naim Frashëri dhe rilindja në letërsinë shqipe

Naim Frasheri është një nga rilindasit më të vecantë të letrave shqipe. Në përmbledhjen poetike ‘’Lulet e verës’’ ai vjen më i plotë si autor dhe prek në të tema të larmishme. Titulli ‘’Lulet e verës’’ ka kuptimin e pranverës, pra prurjen e dickaje të re dhe të gëzueshme, sic ishte liria. Motivet kryesore në veprën e tij janë patriotizmi e atdhedashuria , filozofia dhe dashuria . Së pari, motivi atdhetar lidhet ngushtë edhe me përpjekjet e tij dhe të vëllezërve për hapjen e shkollave shqipe, ringritjen e krenarisë kombëtare, evokimin e figurës së lavdishme të Skëndërbeut, si për t’i kujtuar të gjithëve trimërinë dhe aftësitë e shqiptarëve. Gjithashtu, Naimi ngul këmbë tek rëndësia    e përcjelljes së gjuhës shqipe. Poezi të cilat prekin këto tematika janë: ‘’ "Gjuha jonë", "Tradhëtorët", ‘’Korca’’ etj. Së dyti, motivi filozofik i shtroi rrugën në letërsinë shqipe poezive medituese. Në këto poezi lexojmë përshtjellimet e autorit, dilemat e tij për

Shkruhemi së bashku

Name

Email *

Message *